10 MART 2021 TARİHLİ VE 31419 SAYILI RESMÎ GAZETE’DE YAYIMLANAN UZAKTAN ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ
10 Mart 2021 tarih, 31419 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Uzaktan Çalışma Yönetmeliği (“Yönetmelik”) ile İş Kanunu’nun 14. maddesi kapsamında uzaktan çalışmanın, uzaktan çalışmanın yapılamayacağı işlerin ve verilerin korunması ve paylaşımına ilişkin işletme kurallarının uygulanmasının usul ve esasları belirlenmiştir. Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu kapsamda, Yönetmelik hükümleri Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yürütülecektir.
Yönetmelik’in sözleşmenin şekil ve içeriğine ilişkin 5. maddesi uyarınca uzaktan çalışmaya ilişkin iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması gerekmekte olup, sözleşmede işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan iş araçları, ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer almalıdır.
İş ilişkisi, doğrudan uzaktan çalışma sözleşmesi ile kurulabileceği gibi, hâlihazırda işyerinde çalışan işçinin iş sözleşmesi, Yönetmelik’in 14. maddesinde belirtildiği üzere işçinin ve işverenin anlaşması halinde uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülebilecektir. Bu kapsamda, Yönetmelik’te işçinin, yazılı olmak şartıyla uzaktan çalışma talep edebileceği ve talebe ilişkin değerlendirme sonucunun otuz gün içinde işçiye talebin yapıldığı usulle bildirilmesi gerektiği düzenlenmiştir. İşçinin talebi işveren tarafından işin ve işçinin niteliği gereği uzaktan çalışmaya uygunluğu ile işverence belirlenen diğer kıstasları kullanarak, işyerinde belirlenen usul doğrultusunda değerlendirilecektir. Talebin kabul edilmesi halinde, Yönetmelik’in 5. maddesindeki hususlar göz önünde bulundurularak yazılı şekilde sözleşme yapılması gerekmektedir. Benzer şekilde, uzaktan çalışmaya geçen işçi aynı usulle tekrar işyerinde çalışma talebinde bulunabilecek olup işveren tarafından işbu talebin öncelikli değerlendirilmesi öngörülmüştür. Ve fakat, Yönetmelik uyarınca uzaktan çalışmanın mevzuatta belirtilen zorlayıcı nedenlerle işyerinin tamamında veya bir bölümünde uygulanacak olması halinde uzaktan çalışmaya geçiş için işçinin talebi veya onayı aranmayacaktır.
Yönetmelik’in çalışma mekanının düzenlenmesine ilişkin 6. maddesi uyarınca uzaktan çalışmanın yapılacağı mekân ile ilgili düzenleme yapılması gereken durumlarda, söz konusu düzenlemelerin iş yapılmaya başlamadan önce tamamlanması ve bu düzenlemelerden kaynaklanan maliyetlerin karşılanma usulünün, uzaktan çalışan işçi ve işveren tarafından birlikte belirleneceği öngörülmüştür.
Malzeme ve iş araçlarının temini ve kullanımı ise Yönetmelik’in 7. maddesinde düzenlenmiş olup uzaktan çalışanın işinin gerektirdiği malzeme iş araçları, aksi iş sözleşmesinde kararlaştırılmadığı takdirde işveren tarafından sağlanacaktır. Söz konusu malzeme ve iş araçlarının kullanım esasları ile bakım ve onarım koşullarının açık ve anlaşılır bir şekilde uzaktan çalışana bildirilmesi gerekmektedir. İşverenin sağladığı iş araçlarının işçiye teslim edildiği tarihteki bedellerini belirten iş araçları listesinin yazılı olarak işçiye teslim edilmesi ve işçi tarafından imzalanan bir nüshasının işçinin özlük dosyasında saklanması zorunluluğu getirilmiştir. Bununla birlikte, iş araçları listesinin iş sözleşmesinin içerisinde belirtildiği veya iş sözleşmesinin akdedildiği tarihte sözleşmeye ek olarak düzenlendiği durumlarda, işverenin ayrıca yazılı bir iş araçları listesi düzenleme zorunluluğu bulunmamaktadır. Yönetmelik’in üretim maliyetlerinin karşılanmasına ilişkin 8. maddesinde ise işin yerine getirilmesinden kaynaklanan mal ve hizmet üretimiyle doğrudan ilgili zorunlu giderlerin tespit edilmesine ve karşılanmasına ilişkin hususların iş sözleşmesinde belirtilmesi gerektiği düzenlenmektedir.
İş sözleşmesinde düzenlenmesi gereken bir diğer husus ise uzaktan yapılacak çalışmanın zaman aralığı ve süresidir. Yönetmelik’in 9. maddesi uyarınca çalışma saatlerinde mevzuatta öngörülen sınırlamalara bağlı kalmak koşuluyla taraflarca değişiklik yapılabilecek; fazla çalışma ise yine mevzuat hükümlerine uygun olarak, işverenin yazılı talebi üzerine işçinin kabulü ile uygulanabilecektir.
Yönetmelik’in 10. maddesi uyarınca uzaktan çalışmada kullanılacak iletişimin yöntemi ve zaman aralığı uzaktan çalışan ile işveren tarafından belirlenecektir.
Yönetmelik ile işveren ve işçinin verilerin korunmasına yönelik yükümlülükleri de düzenlenmiş olup buna göre işveren; uzaktan çalışanı, işyerine ve yaptığı işe dair verilerin korunması ve paylaşımına ilişkin işletme kuralları ve ilgili mevzuat hakkında bilgilendirmek ve bu verilerin korunmasına yönelik gerekli tedbirleri almakla yükümlüyken; uzaktan çalışan, işverenin verilerin korunması amacıyla belirlediği kurallara uymakla yükümlüdür. Korunması gereken verinin tanım ve kapsamının, işveren tarafından iş sözleşmesinde belirlenmesi gerekmektedir.
Yönetmelik kapsamında işverenin bir diğer yükümlülüğü ise uzaktan çalışanı, işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hususunda bilgilendirmek, gerekli eğitimi vermek, sağlık gözetimini sağlamak ve sağladığı ekipmanla ilgili gerekli iş güvenliği tedbirlerini almaktır.
Son olarak, Yönetmelik ile uzaktan çalışmanın yapılamayacağı işler belirlenmiştir. Buna göre, tehlikeli kimyasal madde ve radyoaktif maddelerle çalışma, bu maddelerin işlenmesi veya söz konusu maddelerin atıkları ile çalışma ve biyolojik etkenlere maruz kalma riski bulunan çalışma işlemlerini içeren işlerde uzaktan çalışma yapılamayacaktır. Buna ek olarak, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilgili mevzuatına göre hizmet alımı suretiyle gördürülen işler ile milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis veya hizmetlerden hangilerinde uzaktan çalışma yapılamayacağı birim, proje, tesis veya hizmetten sorumlu olan veya hizmeti alan kamu kurum ve kuruluşunca belirlenecektir.
Yönetmelik’in tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.
